αυτοκινητόδρομος

Δρόμος αποκλειστικά αφιερωμένος στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία, ο οποίος αποτελείται τυπικά από δύο χωριστά καταστρώματα, ένα για κάθε κατεύθυνση, που τα χωρίζει μια λωρίδα ή νησίδα. Τα καταστρώματα αποτελούνται από πολλές διαχωριστικές λωρίδες για να διευκολύνονται η κυκλοφορία και τα προσπεράσματα. Συμπληρωματικά έργα είναι οι σταθμοί διοδίων (ακραίοι και ενδιάμεσοι) για την είσπραξη των διοδίων στους α. που χρησιμοποιούνται επί πληρωμή, οι χώροι εξυπηρέτησης, για την παροχή βοήθειας στα αυτοκίνητα, και οι χώροι στάθμευσης με εγκαταστάσεις αναψυχής και ανάπαυσης. Η είσοδος προς τις άλλες οδικές αρτηρίες γίνεται μέσω διακλαδώσεων και ανισόπεδων διαβάσεων, ενώ έργα υποδομής, όπως γέφυρες και σήραγγες, διατηρούν τον α. μέσα στα χαρακτηριστικά όρια της μελέτης, τα οποία προβλέπονται από καθορισμένους κανονισμούς ανάλογα με την ταχύτητα κυκλοφορίας. Την ταχύτητα αυτή την προσδιορίζουν χαρακτηριστικά της περιοχής από την οποία περνάει ο α. Ο πρώτος α. του κόσμου, ο α. Μιλάνο-Λάγκι, κατασκευάστηκε από το 1923 έως το 1925 με ένα οδόστρωμα, με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας και μήκος περίπου 80 χλμ. Στην επόμενη δεκαετία κατασκευάστηκαν στην Ιταλία α. συνολικού μήκους περίπου 500 χλμ. με κριτήρια κυρίως λειτουργικά, από τα οποία προέκυψαν χαράξεις πολύ άκαμπτες (ευθείες μέχρι 20 χλμ.), οι οποίες επέτρεπαν ευνοϊκή ταχύτητα λειτουργίας, παρέβλεπαν όμως κάθε σκέψη σχετικά με τα προβλήματα ενσωμάτωσης στο τοπίο. Με βάση αυτές τις κατασκευές, η Γερμανία άρχισε, το 1934, ένα ευρύ σχέδιο δικτύου α., μεταβάλλοντας όμως τις καθαρά λειτουργικές διατάξεις των μελετών προς όφελος των απαιτήσεων του περιβάλλοντος. Περίφημος είναι ο α. Αutobahn, που αποτέλεσε ένα από τα μεγαλόπνοα σχέδια του Χίτλερ και του ναζιστικού καθεστώτος. Οι αμερικανικές κατασκευές υιοθέτησαν επίσης την ίδια μεθοδολογία, την επίδραση του αγγλικού ρεύματος προστασίας του τοπίου κατά τον 18o και 19o αι. Σε όλα αυτά προστέθηκαν ιδιαίτερα προβλήματα, όπως τα σχετικά με την ταχύτητα λειτουργίας, την οικονομία της διαδρομής και την ανάλυση της ψυχοσωματικής συμπεριφοράς αυτών που χρησιμοποιούν τον α. από τη μελέτη των οποίων προέκυψαν, πολλές φορές, λύσεις που συνέθεταν το λειτουργικό και το αισθητικό στοιχείο. Αυτή είναι η περίπτωση της πρώτης οδού που κατασκευάστηκε σύμφωνα με μια τέτοια ανάλυση στη μελέτη της Μπρονξ Ρίβερ Πάρκγουεϊ (1923). Ο «Αυτοκινητόδρομος του Ήλιου» στην Ιταλία, μια χώρα που άρχισε να κατασκευάζει αυτοκινητόδρομους ήδη από το 1925 (φωτ. Sef).

* * *

ο

δρόμος που προορίζεται αποκλειστικά για την κυκλοφορία αυτοκινήτων με περιορισμένο αριθμό προσβάσεων, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι ισόπεδες διασταυρώσεις.